Roketçiliğe yeni başlayacak olan ve bu alana ilgisi olan profesyonellere, öğrenci gruplarına ve bireysel hobi sahiplerine oldukça keyifli ve havalı bir alana adım attıklarını rahatlıkla söyleyebilirim 😎 Tabi bir o kadar da zorlu ve ciddiye alınması gereken bir alandır roketçilik.
Edindiğim bilgiler ve tecrübeler ışığında model roketçiliği, en küçük güç sınıfındaki roket motoru ile inşa edilmiş olabilecek en küçük boyutlu roketten, G sınıfına kadar roket motorlarını kullanan roketleri kapsayan roketçilik faaliyeti olarak nitelendirebilirim. Model roketçilik, aynı zamanda deneysel ve amatör roketçilik faaliyeti olarak da kabul edilebilir. Bununla birlikte bence deneysel roketçilik, biraz daha profesyonel bir seviye olup E sınıfından itibaren yüksek güç roketçiliği sınıfına (H) kadar roket motorlarını kullanan ve ona uygun boyutlarda inşa edilen roketlerle yapılan roketçilik faaliyeti olarak nitelendirilebilir. Yüksek güç roketçiliği ise sertifika edinmeyi gerektiren, daha profesyonel bir roketçilik seviyesidir ve genellikle profesyoneller ve üniversite klüplerinin çalışmalarını yürüttüğü bir seviyedir. Hatta bildiğim kadarıyla kimi zaman uzay ajansları bile uzay roketlerinin geliştirilmesinde, bazı roketçilik kuruluşlarından ve üniversite klüplerinden yüksek güç roketçiliği seviyesinde ve daha ileri seviyelerde deneysel anlamda destek almaktadırlar. Ayrıca, küçük ölçekli bazı özel şirketler ve üniversite klüpleri, yüksek güç roketçiliği ve üstü seviyelerde başarılı çalışmalar yapmaktadırlar. Roket motoru sınıflarını aşağıdaki tabloda inceleyebilirsiniz.
| Sınıf | Toplam İtme (min-max) (N.s) | Açıklama (Birleşik Devletler) |
| 1/4A | 0.3126-0.625 | Sertifikasyon gerekmez (düşük güç) |
| 1/2A | 0.626–1.25 | Sertifikasyon gerekmez (düşük güç) |
| A | 1.26–2.50 | Sertifikasyon gerekmez (düşük güç) |
| B | 2.51–5.00 | Sertifikasyon gerekmez (düşük güç) |
| C | 5.01–10.0 | Sertifikasyon gerekmez (düşük güç) |
| D | 10.01–20.0 | Sertifikasyon gerekmez (düşük güç) |
| E | 20.01–40.0 | Sertifikasyon gerekmez (orta güç) |
| F | 40.01–80.0 | Sertifikasyon gerekmez (orta güç) |
| G | 80.01–160 | Sertifikasyon gerekmez (orta güç) |
| H | 160.01–320 | Seviye 1 sertifika gerektirir (Tripoli veya NAR) |
| I | 320.01–640 | Seviye 1 sertifika gerektirir (Tripoli veya NAR) |
| J | 640.01–1280 | Seviye 2 sertifika gerektirir (Tripoli veya NAR) |
| K | 1280.01–2560 | Seviye 2 sertifika gerektirir (Tripoli veya NAR) |
| L | 2560.01–5120 | Seviye 2 sertifika gerektirir (Tripoli veya NAR) |
| M | 5120.01–10240 | Seviye 3 sertifika gerektirir (Tripoli veya NAR) |
| N | 10240.01–20480 | Seviye 3 sertifika gerektirir (Tripoli veya NAR) |
| O | 20480.01–40960 | Seviye 3 sertifika gerektirir (Tripoli veya NAR) |
| P | 40960–81920 | FAA (Federal Havacılık Kurumu) 3. sınıf lisans gerektirir |
| Q | 81920–163840 | FAA (Federal Havacılık Kurumu) 3. sınıf lisans gerektirir |
| R | 163840–327680 | FAA (Federal Havacılık Kurumu) 3. sınıf lisans gerektirir |
| S | 327680–655360 | FAA (Federal Havacılık Kurumu) 3. sınıf lisans gerektirir |
Tablo-2 için kaynak/source for Table-2 : https://en.wikipedia.org/wiki/Model_rocket_motor_classification (Table-2 modified by Cansin)
Tablo 2 için lisans/licence for Table-2 : https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/
Deneysel roketçiler tarafından kullanılan en büyük motor S sınıfıdır. GoFast ve Stratos III roketleri, bu sınıfta motorlar kullanan roketlere örnek olarak gösterilebilir. Stratos III, Delft Aerospace Rocket Engineering’e aittir ve Delft Aerospace Rocket Engineering ise Delft Üniversitesi öğrenci grubudur.
Roketçiliğe yeni başlayanların asla akıllarından çıkarmamaları gereken bazı altın kurallar var. Asla unutulmaması gereken en önemli kural da şudur ki deneysel ve amatör roket motorları ve deneysel roketlerin kendisi asla oyuncak değildirler ! Kendiniz rastgele bir roket motoru üretmeye çalışmayın. Bilinen ticari markaların ürettiği roket motorları sertifikalıdır ve NFPA – NEC uyumlulukları vardır. Hem roketinizin inşası sırasında hem de fırlatma öncesinde ve fırlatma anında roketçilikle ilgili verilen tüm güvenlik kurallarına uymanız, size ve çevrenizdeki canlılara herhangi bir zarar gelmesini önleyecektir. Özellikle de National Association of Rocketry’nin (NAR) kendi yayınlamış olduğu güvenlik kurallarına mutlaka uymanızı tavsiye ederim.
Bunun haricinde, ülkemizde roketçilikle ilgili kurumlar ve şirketler hala çok kısıtlı sayıda olduğu için konuyla ilgili eğitimler de oldukça kısıtlı ancak neyse ki yok denilemez. Roketçiliğe yeni başlayanların, bilgi edinmek ve kendilerini bu alanda geliştirmek için Türkçe kaynak arayışları varsa, Roketsan web sitesindeki Model Roketçilik kılavuzunu kullanmalarını kesinlikle tavsiye ederim. Ayrıca, Oktay Poyraz’a ait olan Oktanyum’dan da bir çok detaya gayet iyi bir şekilde ve Türkçe olarak ulaşabilirler. Oktanyum web sitesi : http://www.oktanyumroket.com/ Böylece yeni roketçiler, ilk roketlerini inşa edebilecekleri ve ilk uçuşlarını gerçekleştirebilecekleri bir seviyeye ulaşabilirler. Ayrıca, ülkemizde de son yıllarda bazı eğitim kurumlarının nadiren de olsa roketçilik eğitimleri düzenlemeye başladıklarını söylemeliyim. Bununla birlikte RoketBilim.com’dan, yani benden de destek alabileceğinizi unutmayın. Elimden geldiğince yardımcı olmaya çalışırım. Özellikle yabancı dildeki kaynaklar için de sizlere yardımcı olabileceğimi belirtmek isterim.
Roket motorlarını satın almak isterseniz, yurt dışından ateşleme sisteminin bile birçok parçasını getiremeyeceğinizi söylemek zorundayım. Çünkü gümrük yasaları, ülkeler arasında bu tip materyallerin ticari olarak şahıslara satışına kolay kolay izin vermiyor. Sadece bir İngiliz şirketi olan “modelrockets.co.uk” kendi web sitesinde, belirli bir sınıfa kadar olan motorların yurt dışından siparişlerini kabul ediyor ve web sitesindeki açıklamaya bakılacak olursa, siparişinizi ulaştırmak için ellerinden geleni yapacaklarını söylüyorlar. Ancak bununla birlikte gümrük yasaları ile de kısıtlanabileceği uyarısını yapmaktalar. Ülkemizde ise E sınıfına kadar ticari roket motorlarını Oktanyum’dan temin edebilirsiniz. Oktanyum, yakın bir zamanda F sınıfı motorları da satışa sunacağını kendi web sitesinden duyurmuş bulunuyor. Bunun yanı sıra, motor ve ateşleme sistemi hariç olmak üzere istediğiniz ebatta, istediğiniz roket kitini veya roket parçasını Amerika veya Avrupa’daki üreticilerden (Estes, Apogee, Quest vs.) getirtebilirsiniz.
Roketçiliğe yeni başlayanların yeni öğrendikleri bilgileri ve süreçte edindikleri deneyimlerini not edebilecekleri düzenli bir not defteri (bilgisayar ortamında da olabilir) tutmalarını tavsiye ederim.
Tüm roket severlere, çalışmalarında ve gerçekleştirecekleri uçuşlarda başarılar dilerim.
Cansın, rocketscienceenthusiast
RoketBilim.com 