Yaklaşık 30 yıl öncesine kadar dünya genelinde, uzay sektöründe hemen hemen hiçbir özel şirket olmamasına rağmen günümüzde sayıları bir hayli artmış durumda. Tabi 80’lerde bazı özel girişimler ve denemelerin olmuş olmasını hesaba katmazsanız. Günümüzde, uzaya daha ucuz erişim, gezegenler arası yolculuk ve farklı gezegenlerde yaşam gibi sloganlarla uzay ajanslarının yanı sıra özel şirketler ve iştirakler de ciddi anlamda bu sektörde yer almaya başladılar. Özellikle de 2010’dan sonra. Yakın bir zamanda bu şirketler, uluslararası uzay istasyonuna veya belki de alçak dünya yörüngesinde (LEO) yer alacak olan yeni bir uzay istasyonuna pizza 🍕 veya kebap siparişleri ulaştırmak için fırlatmalar yapmaya başlarlarsa şaşırmayın derim 🤣 Uzay sektöründeki ajanslar ve özel şirketler hakkında daha fazla bilgi edindikçe bu bölüme ekliyor olacağım. Aşağıda, hangi ülkelere ait oldukları ile birlikte, uzay şirketleri ve uzay ajanslarının birçoğunun listesini bulabilirsiniz. Fırlatma konumu Cape Canaveral olmayanları ayrıca belirttim.
Bu arada, firmaların gerçekleştirdiği fırlatmaları anlık olarak canlı yayında izlemek isterseniz, akıllı telefonlarınız için size “Space Launch Now” isimli Google Play Store uygulamasını tavsiye ederim. Uygulamada, fırlatma haricindeki farklı olaylardan da haberdar olabiliyor ve izleyebiliyorsunuz. Örneğin uluslararası uzay istasyonunda bakım onarım veya yenileme faaliyetlerine yönelik gerçekleşecek olan bir uzay yürüyüşü (space walk), bir uzay aracının istasyondan ayrılışı veya istasyondaki bir uzay aracının bir kenetlenme (bordalama) portundan ötekine aktarılması vs. Tabi fırlatmaların bir çoğu Amerika’daki Cape Canaveral hava üssünden yapıldığı için Türkiye saatiyle sabah 05:00 am – 08:00 am aralığına denk geliyor. Uygulamanın kendisi canlı yayınları uygulamaya ait olan Youtube kanalından yapıyor. Aslında verilen canlı yayınların birçoğu uzay şirketlerinin kendi Youtube yayınları oluyor zaten. Bazen de uygulama bizzat kendi Youtube kanalından yayınlıyor. Yayınların Youtube’da olması nedeniyle, canlı yayını kaçırsanız bile istediğiniz zaman yine izleyebiliyorsunuz çünkü zaten fırlatmalar Youtube’da kayıtlı olarak yer almaya devam ediyor. Sonuç olarak bu uygulama aslen sizin, olayları günlük ve haftalık olarak kolayca takip edebilmenizi ve izleyebilmenizi kolaylaştırıyor. Ayrıca, fırlatmayı yapan firma, fırlatma aracının genel teknik özellikleri ve fırlatılan aracın (uydu, teleskop vs.) bazı özellikleri ve fırlatmanın alçak dünya yörüngesine mi veya jeosenkronize yörüngeye mi olacağı gibi detaylar da uygulamada yer buluyor. Kesinlikle tavsiye ederim.
- Roketsan – Roketsan’ın Türk uzay programı dahilinde 2030’a kadar önemli çalışmalar yapması planlanıyor. Buna, kısaltması MUFS olan mikro uydu fırlatma sistemi de dahildir.
- SpaceX – Elon Musk’ın kurucusu olduğu tekrar kullanılabilir roketler konusunda önemli bir gelişim sağlamış olan SpaceX, çok yakın bir zamanda insanlığı Mars’a ve hatta ötesine taşımayı hedefleyerek bu konuda önemli çalışmalar yürütüyor (Konumu : Birleşik Devletler).
- ULA – United Launch Alliance – Lockheed Martin ve Boeing’in ortaklığı ile oluşturulmuş bir şirkettir. ULA bir joint venture olup oldukça büyük ve bilinen bir şirkettir (Konumu : Birleşik Devletler).
- Rocket Lab Ltd – 2006 Yılında Peter Beck tarafından kurulan firma, uzaya daha ucuz ve güvenilir bir şekilde ulaşılabilmesini hedefliyor ve küçük uydular ile küp uydular için fırlatma hizmeti veriyor. Rocket Lab da aynı şekilde tekrar kullanılabilir roketler geliştirmekte ve kullanmaktadır. Verdikleri fırlatma hizmetlerinin sıklığını arttırmak için çalışmalarına devam etmekteler (Konumu : Birleşik Devletler. Fırlatma konumu : Mahia Yarımadası/Yeni Zelanda).
- Aerojet Rocketdyne – Amerikan roket itki sistemleri ve roket motorları üreticisi. 1969’da, Apollo 11 görevi dahilinde aya gidilmesini sağlayan Satürn V roketine ait motorları geliştiren ve üreten şirket, 2020 yılında Lockheed Martin tarafından satın alınmıştır.
- Blue Origin – Kurucusu Amazon’un CEO’su Jeff Bezos olan Blue Origin 2021 yılında, dış uzay ile dünya atmosferini ayırdığı kabul edilen Karman hattının biraz üzerine, yörünge altı (yörüngesel olmayan) uçuşlar düzenleyerek uzay turizmi ve araştırmaları için büyük bir adım atmayı başarmıştır. Şirket, ilk uçuşunu Jeff Bezos dahil olmak üzere 4 sivil ile gerçekleştirmiştir. Blue Origin de aynı şekilde yeniden kullanılabilir booster geliştirmekte ve kullanmaktadır (Konumu : Birleşik Devletler).
- NPO Energomash – Rus, roket itki sistemleri ve roket motorları üreticisi
- Arianespace – Fırlatma konumu : Fransız Guyanası/Güney Amerika. Avrupa Uzay Ajansı ve Rus Soyuz roketleri için fırlatma hizmetleri veren özel şirket (Konumu : Fransa).
- Mitsubishi Heavy Inc. – Japon fırlatma sistemleri ve roket motorları üreticisi (Konumu : Japonya. Fırlatma konumu : Tanegashima Uzay Merkezi/Japonya).
- Copenhagen Suborbitals – Dünya genelinde birçok kişinin destek verdiği organizasyon, amatör uzay programı geliştiren ve uygulamasını yapan bir kuruluştur. Şu anda yörünge altı uçuş yapabilecek çeşitli roketler, uzay kapsülleri ve roket motorları geliştirmekte ve üretimini gerçekleştirmektedir. Copenhagen Suborbitals, yakın bir zamanda uzaya amatör bir astronot gönderme misyonuyla dikkat çekmektedir. Fırlatmaları Baltık denizi üzerinden yüzer platform ile yapmayı planlamaktalar (Konum : Kopenhag, Danimarka).
- TUA (Türk Uzay Ajansı) – Türk Uzay Ajansı 2018’de resmen kurulmuş olup faaliyetlerine başlamıştır.
- Roskosmos – 90’larda ve 2000’lerde müthiş uzay keşiflerinin yapılmasını sağlamış olan meşhur Soyuz uzay aracını geliştiren ve üreten Rus uzay ajansı, Roskosmos.
- NASA (National Aeronautics and Space Administration) – Birleşik Devletler Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi
- ESA (European Space Agency) – Avrupa Uzay Ajansı
RoketBilim.com 